Temat drzewa jest nie tylko tymczasowo obecny w Kulturforum w formie projektu artystycznego "Baumschule Kulturforum". Wiele dzieł w Gemäldegalerie i Kupferstichkabinett świadczy o tym, że drzewa odgrywały już rolę w dawnej sztuce. Poza nielicznymi wyjątkami tworzyły one jednak zazwyczaj jedynie sztafaż, czyli służyły jako rama dla właściwej akcji obrazowej.

Zupełnie inaczej jest w twórczości rysownika i akwaforcisty Horsta Janssena (Wandsbek koło Hamburga 1923-1995 Hamburg): na początku lat 70. drzewa w krajobrazach wrzosowisk i łąk po raz pierwszy wysunęły się na pierwszy plan w jego twórczości. Jego eksploracja drzewa jako bohatera bogatej tematycznie sztuki na papierze osiągnęła punkt kulminacyjny w połowie lat 80. w 25-częściowej pracy "Laokoon. Drzewa Annette".

Wierzba płacząca jako motyw

Niemal bez wyjątku to właśnie wierzba płacząca, zwykle znajdowana w pobliżu zbiorników wodnych, rozwija swoje idiosynkratyczne życie w krajobrazach Janssena. Ten rodzaj drzewa, który fascynuje artystę, to wierzba lub wierzba koszykowa, która była używana przez człowieka przez długi czas do celów gospodarczych i której pień skraca się po kilku latach w miejscu, w którym następnie wyrastają nowe gałęzie. Z czasem pień tworzy zgrubienie w kształcie głowy. Z czasem pień tworzy zgrubienie w kształcie głowy. Mogą one spowodować pęknięcie pnia bez całkowitego obumarcia drzewa.

To właśnie ten "pierwotny" charakter wierzby pyłkowej Horst Janssen wyolbrzymia i wyolbrzymia w swoich grafikach. Sposób bycia, temperament i pasje artysty - w tym miłość - znajdują odzwierciedlenie w gałęziach jego wierzb, które mutują w kapryśne jednostki.

Dialog ze starymi mistrzami

Pomimo ogromnej siły twórczej i niezależności stylistycznej, Horst Janssen odnalazł liczne inspiracje w historii sztuki europejskiej i azjatyckiej, które stały się punktem wyjścia dla jego indywidualnych inwencji formalnych. Na przykład, można w nich odnaleźć echa grafiki z XVI i XVII wieku. Na wystawie kilka prac z bogatej kolekcji Kupferstichkabinett dokumentuje prehistorię "drzewnego entuzjazmu" Horsta Janssena. Są to dzieła Albrechta Altdorfera i Wolfa Hubera - dwóch protagonistów szkoły naddunajskiej związanych z tematyką pejzażu - a także Rembrandta i Tycjana. Rembrandt i Huber wykorzystują motyw wierzby (głowy). (Nawiasem mówiąc, kilka młodych wierzb jest również wśród uczniów "Baumschule Kulturforum")

"Laokoon. Drzewa Annette"

W "Laokoon. The Trees of Annette" (1986) Janssen nawiązuje do dramatycznej walki kapłana Laokoona i jego dwóch synów z dwoma wężami, przedstawionej w słynnej antycznej grupie rzeźbiarskiej w Watykanie.

W centralnej postaci Laokoona zmagającego się z jednym ze śmiercionośnych węży i buntującego się przeciwko swojemu losowi, artysta widzi paralelę do dzikiej walki o przetrwanie starożytnych wierzb. W swoich akwafortach Horst Janssen wykorzystuje różne papiery, odcienie kolorów i procesy trawienia, aby zbadać to szczególne życie drzew z techniczną finezją i zamiłowaniem do eksperymentowania.

Kurator

Kuratorem wystawy jest Andreas Schalhorn, kurator sztuki współczesnej w Kupferstichkabinett

Specjalna wystawa Kupferstichkabinett w Gemäldegalerie w Staatliche Museen zu Berlin